Blog
Terugtrekkend tandvlees: hoe erg is het en wat doe je eraan?
Terugtrekkend tandvlees is een veelvoorkomend probleem dat zowel mannen als vrouwen kan treffen, vaak zonder dat je het meteen merkt. Het ontstaat geleidelijk en kan leiden tot gevoeligheid, een verminderde esthetiek en zelfs ernstigere tandheelkundige problemen. In deze blog bespreken we wat terugtrekkend tandvlees precies is, hoe ernstig het kan zijn, wat de oorzaken zijn en welke stappen je kunt ondernemen om het te behandelen en te voorkomen.
Wat is terugtrekkend tandvlees?
Terugtrekkend tandvlees, ook wel recessie van het tandvlees genoemd, betekent dat het tandvlees rondom je tanden langzaam naar achteren trekt. Hierdoor komt het tandoppervlak of zelfs de tandwortel bloot te liggen. Dit kan niet alleen een visueel storend effect hebben, maar ook functionele problemen veroorzaken. Wanneer het tandvlees terugtrekt, ontstaan er vaak kleine “pockets” of openingen tussen tand en tandvlees. Deze pockets vormen een ideale plek voor bacteriën om zich te nestelen, wat het risico op ontstekingen, tandbederf en tandverlies vergroot.
Hoe herken je terugtrekkend tandvlees?
Terugtrekkend tandvlees kan in het begin ongemerkt blijven, maar er zijn een aantal signalen waar je op kunt letten:
- Gevoeligheid bij warm, koud of zoet eten en drinken: Wanneer de tandwortel bloot komt te liggen, kan dit leiden tot pijn bij temperatuurwisselingen of bij suikerhoudende voeding.
- Langere tanden: Het lijkt alsof je tanden “groeien” of langer worden, terwijl het eigenlijk het tandvlees is dat terugtrekt.
- Bloeden bij het poetsen of flossen: Een vroeg teken van irritatie of ontsteking van het tandvlees.
- Rood of opgezwollen tandvlees: Gezond tandvlees is roze en stevig; roodheid kan duiden op een probleem.
Als je één of meerdere van deze symptomen herkent, is het verstandig om een tandarts te raadplegen voordat de situatie verergert.
Wat veroorzaakt terugtrekkend tandvlees?
Er zijn verschillende factoren die bijdragen aan terugtrekkend tandvlees. Vaak is het een combinatie van meerdere oorzaken. De meest voorkomende zijn:
- Onjuiste poetstechniek – Te hard poetsen of het gebruik van een harde tandenborstel kan het tandvlees beschadigen en doen terugtrekken. Elektrische tandenborstels met de juiste opzetborstel voor gevoelig tandvlees kunnen helpen om deze schade te voorkomen.
- Tandvleesontsteking (gingivitis en parodontitis) – Chronische ontsteking van het tandvlees is een van de belangrijkste oorzaken van terugtrekkend tandvlees. Gingivitis begint met rood, gezwollen en snel bloedend tandvlees. Wanneer dit onbehandeld blijft, kan het overgaan in parodontitis, waarbij ook het bot rondom de tanden wordt aangetast.
- Leeftijd en genetica – Het is normaal dat het tandvlees met de jaren iets slinkt. Sommige mensen hebben een genetische aanleg voor dun tandvlees, waardoor ze gevoeliger zijn voor terugtrekking.
- Roken en slechte mondhygiëne – Roken vermindert de doorbloeding van het tandvlees en vertraagt het herstelproces. Ook een slechte mondhygiëne bevordert de ophoping van tandplak en tandsteen, wat het tandvlees aantast.
- Tandheelkundige behandelingen en gebitsproblemen – Tandenknarsen, scheve tanden of verkeerd geplaatste vullingen kunnen extra druk op het tandvlees uitoefenen en bijdragen aan recessie.
Hoe ernstig is terugtrekkend tandvlees?
De ernst van terugtrekkend tandvlees verschilt per persoon en hangt af van zowel de mate van recessie als de aanwezigheid van ontsteking of infectie. Bij milde recessie merk je vaak nauwelijks iets, en is de behandeling relatief eenvoudig. Regelmatig poetsen met een zachte tandenborstel en het gebruik van een tandpasta die gevoeligheid verlicht, kan al een groot verschil maken. Bij gematigde recessie zijn de tandwortels bloot komen te liggen en is er vaak sprake van verhoogde gevoeligheid. Dit vraagt om professionele begeleiding van een tandarts om verdere schade te voorkomen. Ernstige recessie treedt op wanneer een groot deel van de tandwortel blootligt, waardoor tanden los kunnen komen te staan of zelfs verloren kunnen gaan. In dergelijke gevallen zijn gespecialiseerde behandelingen, zoals tandvleestransplantaties, vaak noodzakelijk. Een tandarts kan door middel van metingen en röntgenfoto’s bepalen hoe ver de recessie gevorderd is en welke behandeling het meest geschikt is.
Wat kun je zelf doen tegen terugtrekkend tandvlees?
Hoewel sommige gevallen medische behandeling vereisen, kun je zelf veel doen om verdere terugtrekking te voorkomen:
- Poets elektrisch: Voor gevoelig tandvlees zijn de Philips Sonicare 6100 met S2 Sensitive opzetborstel en de Oral-B iO 6 Sensitive met Gentle Care opzetborstel beide uitstekende keuzes. De Philips Sonicare 6100 werkt sonisch en reinigt effectief terwijl hij zacht is voor het tandvlees. De S2 Sensitive-opzetborstel heeft fijne, zachte haren en een zachte stand, waardoor je rustig en veilig kunt poetsen. De Oral-B iO 6 biedt geavanceerde functies en een Gentle Care-opzetborstel die speciaal voor gevoelig tandvlees is ontwikkeld. Voor comfort en eenvoud is de Philips Sonicare 6100 vaak de meest gebruiksvriendelijke optie. Poets altijd zacht, in cirkelvormige bewegingen, zonder druk.
- Dagelijks flossen of stoken: Verwijder tandplak tussen de tanden. Een waterflosser kan hierbij extra effectief zijn, zeker bij gevoelig of ontstoken tandvlees.
- Tandpasta voor gevoelige tanden: Speciale tandpasta versterken het tandvlees en beschermen blootliggende wortels.
- Vermijd schadelijke gewoonten: Stoppen met roken en het beperken van suikerhoudende dranken helpt het herstel en voorkomt verdere schade.
- Regelmatige controles bij de tandarts: Professionele reiniging en vroegtijdige behandeling zijn cruciaal om het tandvlees gezond te houden.
Welke professionele behandelingen tegen terugtrekkend tandvlees
Als zelfzorg niet voldoende is, kan een tandarts of parodontoloog verschillende behandelingen toepassen:
- Dieptereiniging (scalen en rootplaning): Verwijderen van tandplak en tandsteen onder het tandvlees.
- Tandvleestransplantatie: Bij ernstige recessie kan gezond tandvlees van een andere plek in de mond worden verplaatst.
- Gingivaplastiek: Herstructureren van het tandvlees voor een betere dekking en esthetiek.
- Behandeling van tandbederf of botverlies: Indien nodig worden de tandwortels beschermd met vullingen of andere tandheelkundige ingrepen.
Het beste wapen tegen terugtrekkend tandvlees
Het voorkomen van terugtrekkend tandvlees is altijd beter dan het genezen ervan. Door een goede mondhygiëne te combineren met regelmatige tandartsbezoeken en een gezonde levensstijl, kun je de gezondheid van je tandvlees op de lange termijn behouden. Het is belangrijk om minstens twee keer per dag te poetsen met een zachte tandenborstel en fluoride tandpasta. Daarnaast helpt dagelijks gebruik van flossdraad of een waterflosser om tandplak effectief te verwijderen. Let ook op je voeding door suiker en zuurgraad te beperken. Tot slot is het verstandig om je tandvlees jaarlijks te laten controleren, vooral als je gevoelig tandvlees hebt of eerder last had van recessie.
Veelgestelde vragen over terugtrekkend tandvlees
Wat is terugtrekkend tandvlees precies?
Terugtrekkend tandvlees, ook wel recessie genoemd, is het verschijnsel waarbij het tandvlees zich langzaam terugtrekt en een deel van de tandwortel bloot komt te liggen. Dit kan leiden tot gevoeligheid, een langere tand, en in ernstige gevallen zelfs tot verlies van tanden.
Welke oorzaken zorgen voor terugtrekkend tandvlees?
Terugtrekkend tandvlees kan verschillende oorzaken hebben, zoals een te harde poetsbeweging, verkeerd gebruik van tandenstokers of ragers, tandvleesontsteking (gingivitis of parodontitis), roken, erfelijke aanleg of een verkeerde beet en tandstand.
Hoe kan ik terugtrekkend tandvlees herkennen?
Je kunt terugtrekkend tandvlees herkennen aan tandwortels die zichtbaar worden, langere tanden, gevoeligheid bij warm of koud voedsel, en in sommige gevallen rood of gezwollen tandvlees. Soms is het subtiel en merk je het pas bij een tandartscontrole.
Is terugtrekkend tandvlees gevaarlijk voor mijn tanden?
Ja, als het niet behandeld wordt, kan terugtrekkend tandvlees leiden tot verlies van steun voor je tanden. Hierdoor kunnen tanden los gaan zitten of zelfs uitvallen. Bovendien verhoogt het risico op tandbederf op de blootliggende wortels.
Kan terugtrekkend tandvlees vanzelf herstellen?
Helaas herstelt terugtrekkend tandvlees meestal niet vanzelf. Wel kun je verdere achteruitgang voorkomen met goede mondhygiëne en professionele behandelingen. In sommige gevallen kan een tandarts of parodontoloog een tandvleestransplantatie uitvoeren om het tandvlees te herstellen.
Welke behandelingen zijn mogelijk bij terugtrekkend tandvlees?
Afhankelijk van de ernst kan een tandarts kiezen voor verbeterde mondhygiëne, professioneel reinigen, het behandelen van tandvleesontsteking, fluoridebehandelingen voor gevoelige wortels, of bij ernstige recessie een tandvleestransplantatie of andere parodontale ingreep.
Welke rol speelt mondhygiëne bij het voorkomen van tandvleesrecessie?
Goede mondhygiëne is cruciaal. Poets voorzichtig met een zachte borstel, gebruik tandenstokers of ragers op de juiste manier en reinig regelmatig tussen de tanden. Hierdoor blijft het tandvlees gezond en wordt verdere recessie voorkomen.
Zijn er tandpasta’s of mondspoelingen die helpen tegen terugtrekkend tandvlees?
Ja, er bestaan tandpasta’s die speciaal ontwikkeld zijn voor gevoelig tandvlees of blootliggende wortels. Mondspoelingen met antibacteriële werking kunnen ontsteking verminderen, maar vervangen nooit het professioneel onderhoud door een tandarts.
Wanneer moet ik naar de tandarts als ik terugtrekkend tandvlees heb?
Je moet naar de tandarts als je tandwortels zichtbaar worden, gevoeligheid ervaart of merkt dat tanden losser zitten. Ook bij rood of bloedend tandvlees is het verstandig een controle te plannen, zodat verdere schade kan worden voorkomen.
Kan terugtrekkend tandvlees erfelijk zijn?
Ja, genetische aanleg speelt een rol. Sommige mensen hebben gevoeliger tandvlees dat sneller terugtrekt, zelfs bij een goede mondhygiëne. Erfelijkheid betekent echter niet dat het niet te behandelen of te voorkomen is.